Verkapte maatschappijkritiek / Kreijkamps bolwoningen in Den Bosch

Soms is de toestand van de bouwpraktijk nog het beste te typeren aan de hand van het werk van een buitenstaander. Daarmee zie je opeens haarscherp waar de bouw niet toe in staat is. De 50 bolwoningen (1984) in de Bossche wijk ‘Maaspoort’, ontworpen door kunstenaar Dries Kreijkamp (1937) zijn hier een voorbeeld van. Het begin jaren ’80 geopperde idee om een woning te ontwerpen in een polyester bol, leidde naast het aanvankelijke enthousiasme óók tot een stortvloed aan problemen in uitvoering en beheer. Het typeert de status quo in de bouwpraktijk van de laatste 100 jaar: terwijl de vorm en het materiaalgebruik van auto’s, computers en huishoudelijke apparatuur geleidelijk evolueerde, zijn deze van huizen en andere gebouwen eigenlijk nauwelijks veranderd. Maar waarom?

Kreijkamp
Bij het rondlopen door deze bijzondere woning dringt zich de vraag op wat nou het voordeel is van zo’n bolvorm in plaats van een rechthoekig volume. Het antwoord is te krijgen in het nabijgelegen dorpje Vlijmen, waar geestelijk vader Dries Kreijkamp woont, óók in een bolwoning. In zijn atelier licht Kreijkamp de achtergrond toe. Kreijkamp is van oorsprong beeldhouwer en ontwikkelde al tijdens zijn studie in de jaren ’50 en ’60 een fascinatie voor de bolvorm. Dit elementaire geometrische lichaam is voor Kreijkamp de enige vorm die plaats kan bieden aan menselijke activiteit. Mensen maken zelf ronde bewegingen, waarop een bolvormige woning veel beter aansluit. Bovendien herinnert de bol aan de geborgenheid van de baarmoeder en zorgt dus voor een intiem, veilig gevoel.

Belangrijk is dat de bol, zeker indien uitgevoerd in ‘lichte’ materialen als polyester en staal, een aantal praktische voordelen heeft. De bol herbergt het maximale volume in het minimale buitenoppervlak. Stookkosten zijn dus laag en er is een minimum aan materiaal nodig om een bol te bouwen. Vanwege het lichte karakter van de bol is er geen fundering nodig en daarbij is de bol gemakkelijk te demonteren en elders weer op te bouwen. Na zo’n betoog vraag je je af waarom er eigenlijk niet meer bollen zijn gebouwd.

Klik hier voor het volledige artikel:

Verkapte maatschappijkritiek / Kreijkamps bolwoningen in Den Bosch